Αναμέτρηση στη Στέγη του Κόσμου

• Σενάριο, Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος
• Έρευνα & Οργάνωση Θέματος: Γεωργία Ανάγνου
• Οργάνωση & Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή
• Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Αυγερόπουλος
• Μοντάζ: Γιάννης Μπιλήρης
• Πρωτότυπη Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης
• Γραφικά: Σάκης Παλπάνας

BEST PHOTOGRAPHY PRIZE
5th International Film Festival
St. Petersburg, Russia
Απρίλιος 2008

Ο Αρκτικός Ωκεανός έκτασης 14 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων κρύβει το 25% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Καθώς λιώνουν οι πάγοι, ξεχασμένοι για πάντα όρμοι, θαλάσσιες περιοχές και νησιά, βρίσκονται ξαφνικά στο επίκεντρο της διεθνούς ατζέντας.

Πέντε αρκτικά κράτη η Ρωσία, ο Καναδάς, η Νορβηγία, η Δανία και οι ΗΠΑ, έχουν λάβει θέσεις μάχης διεκδικώντας κομμάτια του Βόρειου Πόλου και φυσικά μεγαλύτερο μερίδιο από το θησαυρό.

Μετά το «49 λέξεις για το Χιόνι» που απέσπασε θερμότατα σχόλια από τους θεατές και τον Τύπο, ο Εξάντας ολοκληρώνει την ενότητα των ντοκιμαντέρ του για το κλίμα με το «Αναμέτρηση στη Στέγη του Κόσμου». Πρόκειται για ένα γουέστερν στον Άγριο Βορρά που ανιχνεύει τα οικονομικά και γεωστρατηγικά δεδομένα του Μεγάλου Αρκτικού Παιχνιδιού, το οποίο μόλις ξεκίνησε.

Στο πλαίσιο μιας σπάνιας για τα ελληνικά δεδομένα παραγωγής, συνεργάτες του «Εξάντα» ταξιδεύουν σε 3 χώρες βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, προκειμένου να καταγράψουν ολοκληρωμένα, το σκηνικό του σύγχρονου «ψυχρού πολέμου».

Με γυρίσματα σε Ρωσία, Καναδά και Νορβηγία, το «Αναμέτρηση στη Στέγη του Κόσμου», καταφέρνει να βρεθεί στα σημεία-κλειδιά και να συναντήσει τους πρωταγωνιστές των γεγονότων, τη στιγμή που αυτά συμβαίνουν.

ΡΩΣΙΑ

Ο Άρτουρ Τσιλινγκάροφ, είναι κορυφαίος Ρώσος εξερευνητής και πολιτικός, ο άνθρωπος που ηγήθηκε της ρωσικής αποστολής στο βυθό του Βόρειου Πόλου, της αποστολής που κέντρισε το περασμένο καλοκαίρι το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Τότε, δύο επανδρωμένα βαθυσκάφη, τοποθέτησαν μια ρωσική σημαία από τιτάνιο σε βάθος 4.000 μέτρων, επαναφέροντας τη Ρωσία δυναμικά στην παγκόσμια σκηνή. Και κερδίζοντας αν μη τι άλλο, το προβάδισμα των εντυπώσεων στην κούρσα για την Αρκτική.

«Όπως οι Αμερικάνοι έβαλαν τη σημαία τους στη σελήνη, έτσι κι εμείς βάλαμε τη σημαία μας στο βυθό της Αρκτικής» λέει ο Τσιλιγκάροφ χαμογελώντας κάτω από την πλούσια ναυτική γενειάδα του. «Είναι από τιτάνιο, θα στέκεται εκεί όσο θέλουμε. Φυσικά είναι δικαιολογημένη η ανησυχία των άλλων χωρών. Έχουμε τον μοναδικό στόλο πυρηνικών παγοθραυστικών στον κόσμο. Μπορούμε να φτάσουμε σε οποιοδήποτε σημείο του Βόρειου Παγωμένου Ωκεανού. Εγώ, ως Ρώσος πολιτικός και εξερευνητής, θέλω να δω τη Ρωσία να επεκτείνεται όσο μπορεί περισσότερο στην Αρκτική και το Βορρά, καθώς τα πάντα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, διαμάντια και χρυσός βρίσκονται εκεί».

Οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων και των οικολόγων ότι η βιομηχανοποίηση της Αρκτικής ενέχει σοβαρότατους κινδύνους για το περιβάλλον, αφήνουν τον κ. Τσιλιγκάροφ παγερά αδιάφορο. «Εμείς δεν θα ζήσουμε για να το δούμε», απαντάει κοφτά.

Το «κλειδί» της Ρωσίας για την εκμετάλλευση του θησαυρού της Αρκτικής, είναι το Μούρμανσκ. Στρατηγικής σημασίας λιμάνι τόσο για το εμπόριο όσο και για τη στρατιωτική παρουσία της υπερδύναμης στο Βορρά, παρήκμασε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Τώρα όμως, η πόλη δείχνει έτοιμη να μετατραπεί στην «Πολική εκδοχή» των πλούσιων σε πετρέλαιο αραβικών χωρών. Στα ανοιχτά, στο βυθό της θάλασσας, έχει εντοπιστεί ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου του κόσμου. Το κοίτασμα του Shtokman, είναι τόσο μεγάλο που αρκεί για να καλύψει όλες τις ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε φυσικό αέριο για εφτά χρόνια. Τα στελέχη της Γκάζπρομ, του ρωσικού πετρελαϊκού κολοσσού, πανηγυρίζουν. Κάθε ερώτηση σχετική με το περιβάλλον πέφτει στο κενό μπροστά στην αξία των κοιτασμάτων που υπερβαίνει τα 400 δις δολάρια. «Γνωρίζουμε ότι η δραστηριότητα του ανθρώπου είναι πιθανώς επικίνδυνη, αλλά το να σταματήσουμε την οικονομική μας ανάπτυξη, αυτό δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε» λένε.

Τα κοιτάσματα ανακαλύφθηκαν το 1988, αλλά παρέμειναν ανεκμετάλλευτα εξαιτίας των ακραίων καιρικών συνθηκών και του βάθους της θάλασσας. Και τα δυο αυτά προβλήματα όμως, φαίνεται πια να ξεπερνιούνται. Το κλίμα αλλάζει, ενώ στην γειτονική Νορβηγία η πετρελαϊκή Στατόιλ έχει ήδη αναπτύξει την τεχνολογία που χρειάζεται για την εξόρυξη από τις Αρκτικές θάλασσες.

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Η «Χιονάτη» θα περάσει στην ιστορία ως η πρώτη εγκατάσταση εξόρυξης καυσίμων από την Αρκτική. Έτσι λέγεται το βιομηχανικό συγκρότημα που έχει στηθεί στην βορειότερη πόλη του κόσμου, στο Χάμερφεστ της Νορβηγίας. Ξεκίνησε να λειτουργεί μόλις τον Σεπτέμβριο του 2007 και αντλεί φυσικό αέριο από το βυθό της θάλασσας.

Το κοίτασμα βρίσκεται 150 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη και οι ακραίες πολικές συνθήκες, καθιστούσαν απαγορευτική τη χρήση των παραδοσιακών πλωτών μέσων. Έτσι η πετρελαϊκή Στατόιλ για να το εκμεταλλευτεί ανέπτυξε μια πρωτοποριακή μέθοδο: Κατασκεύασε υποβρύχιες αντλίες που ρουφούν το αέριο από το υπέδαφος και το στέλνουν με αγωγούς 150 χιλιομέτρων στην ξηρά για επεξεργασία.

Το Χάμερφεστ, από μια ήσυχη αλιευτική κοινότητα, έχει γίνει πια μια βιομηχανική πόλη. Είναι το Κλοντάικ του Άγριου Βορρά, όπου χιλιάδες άνθρωποι από όλο τον κόσμο, ως νέοι χρυσοθήρες, καταφτάνουν για να δουλέψουν στη νέα βιομηχανία και «να κάνουν την τύχη τους». Οι κάτοικοι είναι πολύ χαρούμενοι που βλέπουν την πόλη τους να μεταμορφώνεται και να αναπτύσσεται οικονομικά, παρά το γεγονός ότι το εργοστάσιο έχει στηθεί σε απόσταση αναπνοής από τα σπίτια τους. Παρά το ότι οι τεράστιες φλόγες της τσιμινιέρας του, έχουν βάψει τον ουρανό πορτοκαλί και όταν βρέχει, στάχτη και καπνιά καλύπτουν σπίτια και δρόμους.

«Έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα όπου κανείς δεν μπορεί να κατακρίνει το πρόγραμμα γιατί θα είναι σαν να προδίδει την κοινωνία του Χάμερφεστ», λέει η δημοσιογράφος Έλλε Όστβικ που, αυτολογοκρινόμενη, γράφει μόνο θετικά σχόλια στην τοπική εφημερίδα. «Είναι τρομερό, βρισκόμαστε στο έλεος μιας εταιρείας που είναι τόσο καλή στο να πληροφορεί τον κόσμο όπως την συμφέρει.»

ΚΑΝΑΔΑΣ

Ο Αμερικανός επιχειρηματίας Πάτ Μπρόε, αγόρασε το 1997 ένα λιμάνι από την Καναδική κυβέρνηση. Το Αρκτικό λιμάνι του Τσώρτσιλ στο Βόρειο Καναδά. Η τιμή που πλήρωσε είναι απίστευτη: 7 αμερικάνικα δολάρια! Ο κ. Μπρόε, ίσως να ήταν διορατικός, ίσως και όχι, έχει πάντως κάθε λόγο να χαίρεται. Τώρα που οι πάγοι λιώνουν και νέοι θαλάσσιοι δρόμοι ανοίγονται, το λιμάνι μπορεί να του αποφέρει περισσότερα από 100.000.000 δολάρια κέρδος το χρόνο.

Η αρχή έγινε, για πρώτη φορά στην ιστορία, η Ευρώπη συνδέθηκε με την Αμερικανική ήπειρο μέσω των Αρκτικών θαλασσών. Τη γραμμή εγκαινίασε το φορτηγό πλοίο Καπιτάν Σβιρίντοφ και η κάμερα του Εξάντα ήταν εκεί καταγράφοντας το ιστορικό γεγονός.

Στο Τσώρτσιλ σήμερα ζουν 800 άνθρωποι και 300 πολικές αρκούδες. Η κοινότητα ζει από τον τουρισμό καθώς εκατοντάδες άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο, έρχονται στην «Πρωτεύουσα της Πολικής Αρκούδας» όπως είναι αλλιώς γνωστή η πόλη, προκειμένου να θαυμάσουν τα αρκτικά θηλαστικά από κοντά.

Λόγω της κλιματικής αλλαγής ο πληθυσμός τους μειώνεται, αλλά αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί κανένα. Οι κάτοικοι βλέπουν ότι θα κερδίζουν περισσότερα χρήματα αν το λιμάνι αναπτυχθεί. «Η κλιματική αλλαγή, για μας, είναι μια μεγάλη ευκαιρία και θα την εκμεταλλευτούμε στο έπακρο» λένε κυνικά οι εκπρόσωποι της εταιρείας που έχει το λιμάνι. «Το λιώσιμο των πάγων είναι μια καλή ευκαιρία» λέει ο Δήμαρχος του Τσόρτσιλ. «Προκύπτουν ευκαιρίες που φυσικά θα εκμεταλλευτούμε, γιατί θέλουμε να είμαστε στην πλευρά των επιτυχημένων»…