Δέλτα – Οι Βρώμικες Δουλειές του Πετρελαίου

• Επιτόπια Έρευνα, Σενάριο, Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος
• Επιμέλεια-Συντονισμός Έρευνας: Αποστόλης Καπαρουδάκης
• Editing Director: Δημήτρης Νικολόπουλος
• Οργάνωση & Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή
• Έρευνα και Οργάνωση Θέματος: Έλη Κριθαράκη
• Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Αυγερόπουλος
• Μοντάζ: Δημήτρης Νικολόπουλος, Μελέτης Πόγκας
• Πρωτότυπη Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης

BEST ECOLOGICAL FILM
6th International Festival of Maritime and Adventure
St. Petersburg, Russia
Απρίλιος 2009

BEST FEATURE FILM AWARD
X FICA - Festival International de Cinema e Video Ambiental
Goiania, Brazil
Ιούνιος 2008

BEST ECOLOGICAL FILM
“Napa Sonoma” Wine Country Film Festival
California, USA
Απρίλιος 2008

SPECIAL MENTION
7th Ecocinema International Film Festival
Pireaus, Greece
Φεβρουάριος 2008

SPECIAL MENTION
Cinemabiente – Environmental Film Festival
Turin, Italy
Οκτώβριος 2007

GRAN PREMIO PER IL MEGLIOR FILM
EcoVision Film Festival
Palermo, Italy
Ιούνιος 2007

JUNIOR JURY AWARD
5th International Film Festival and Forum on Human Rights (FIFDH)
Geneva, Switzerland
Μάρτιος 2007

FIPA D'ARGENT
Festival International des Programmes Audiovisuels (FIPA)
Biarritz, France
Φεβρουάριος 2007

Ο Εξάντας ταξιδεύει στο άγνωστο, «νέο μέτωπο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας», στο Δέλτα του ποταμού Νίγηρα της Νιγηρίας, εκεί από όπου εξορύσσεται ένα μεγάλο μέρος του πετρελαίου που κινεί τον πλανήτη, εκεί όπου οι βομβιστικές επιθέσεις, οι απαγωγές και οι δολοφονίες είναι καθημερινότητα και συλλαμβάνει στον φακό της κάμεράς του την εικόνα της «ανάπτυξης» όπως την εννοούν οι πολυεθνικοί πετρελαϊκοί κολοσσοί.

Σε ένα από τα λίγα μέρη του πλανήτη που, λόγω της φυσικής τους ομορφιάς, θα μπορούσαν να μας μεταφέρουν μια εικόνα του παράδεισου, το ντοκιμαντέρ καταγράφει εικόνες της σύγχρονης «παγκοσμιοποιημένης» κόλασης:

Το πετρέλαιο που διαρρέει στους παραπόταμους καταστρέφει τη χλωρίδα και την πανίδα, διαχέεται στη διατροφική αλυσίδα και δολοφονεί τα 27 εκατομμύρια των ιθαγενών Άιτζο, Iτσεκίρι και Oγκόνι που ζουν στο Δέλτα εδώ και αιώνες.

Στις αυλές τους ορθώνονται τα πανύψηλα φουγάρα των πετρελαϊκών και οι φλόγες που ξεπροβάλουν από την κορυφή τους, μετατρέπουν τη νύχτα σε μια διαρκή βασανιστική ημέρα.

Οι λευκοί άνθρωποι που πατάνε το πόδι τους σε αυτό τον τόπο, συνήθως στελέχη των εταιρειών πετρελαίου, δεν είναι καθόλου αγαπητοί στους ντόπιους. Λευκοί ήταν και οι Άγγλοι αποικιοκράτες που εκμεταλλεύονταν την Νιγηρία για έναν περίπου αιώνα, μέχρι την ανεξαρτησία της το 1960. Λευκοί και οι πρώτοι επιχειρηματίες που εμφανίστηκαν την ίδια εποχή στην περιοχή ξεκινώντας τις εξορύξεις του μαύρου χρυσού. Τις εξορύξεις που αντί να φέρουν την ανάπτυξη, έφεραν την καταστροφή.

«Κοιτάξτε αυτές τις κηλίδες, είναι από τις σωλήνες του αργού πετρελαίου που περνάνε κάτω από το νερό του ποταμού» λένε οι κάτοικοι του Δέλτα.

«Εδώ, δε θα δεις κανέναν ζωντανό οργανισμό. Οι μαϊμούδες πέθαναν, τα πουλιά, οι αντιλόπες, τα ψάρια, πέθαναν!»

Η Νιγηρία παράγει περίπου 2,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα. Μόνο τα έσοδα του κράτους από το μαύρο χρυσό, υπολογίζονται σε 17 δισ. δολάρια το χρόνο.

«Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να ταΐσουμε τα παιδιά που υποφέρουν. Διαδώστε στον κόσμο την κραυγή μας…», λέει ο πρόεδρος της κοινότητας Νέμπε…

«Με τα κέρδη του πετρελαίου που παράγεται στην περιοχή μας θα έπρεπε να ζούμε όπως οι άρχοντες της Σαουδικής Αραβίας», λέει ο Άντριου Έλιτζαχ που ανήκει στη φυλή Άιτζο.

«Βλέπεις, αυτά τa παιδιά που έχουν να φάνε πέντε μέρες; Δεν υπάρχει τίποτα για να φας. Κι όμως, στις κοινότητές μας παράγεται το πετρέλαιο. Είμαστε «οι άνθρωποι του πετρελαίου»…»

Στο πετρελαιοφόρο Δέλτα, μια από τις πλουσιότερες σε ορυκτό πλούτο περιοχές της γης, δεν υπάρχουν δουλειές για τους νέους, μόρφωση για τα παιδιά και φαγητό για κανέναν. Όταν οι κάτοικοι τολμούν να ζητήσουν τα αυτονόητα, οι επιθέσεις των ειδικών σωμάτων του στρατού και της αστυνομίας που εξοπλίζουν οι εταιρείες πετρελαίου, αφανίζουν από το χάρτη ολόκληρα χωριά.

«Παιδιά, μανάδες, πατεράδες, παιδιά, ηλικιωμένοι φώναζαν και έτρεχαν. Οι γυναίκες έκλαιγαν, ούρλιαζαν, προσπαθούσαν να προφυλάξουν τα παιδιά τους», λέει στην κάμερα του Εξάντα ο αρχηγός της κοινότητας Οντιόμα.

«Έκαψαν και ισοπέδωσαν την πόλη. Τρέχαμε και δεν ξέραμε πού να πάμε… Όσοι ηλικιωμένοι δεν μπορούσαν να τρέξουν, κάηκαν επιτόπου, άλλοι στα κρεβάτια τους, άλλοι στο δρόμο…»

Τουλάχιστον 17 άνθρωποι δολοφονήθηκαν και το 80% των σπιτιών της κοινότητας ισοπεδώθηκε κατά την επιδρομή του ειδικού σώματος του στρατού το Φεβρουάριο του 2005…

Οι καταγγελίες ότι οι πετρελαϊκές εταιρείες οπλίζουν και καθοδηγούν τα δολοφονικά σώματα του Νιγηριανού στρατού, είναι πολλές. Και τα στοιχεία αδιάσειστα:

«Η Chevron, είναι γνωστό ότι αγόρασε και έδωσε όπλα σε νέους στην περιοχή του Ουάρι, για να πολεμήσουν τον κόσμο που ήταν αντίθετος στις πρακτικές της εταιρείας στην περιοχή», λέει ο Ανιγιάκι Νισιριμόβου, δικηγόρος και ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Ακόμη και κανονιοφόρους λέμβους αγοράζει η Shell για τo στρατό της Νιγηρίας. Κι αυτός ο στρατός, όταν μια κοινότητα αντιτίθεται στα σχέδια της εταιρείας, την ισοπεδώνει», λέει ο Λέντου Μίτι, σύντροφος και συγκρατούμενος του Κέν Σάρα Ουίουα, του ποιητή που έγινε σύμβολο το 1995. Τότε, η χούντα της Νιγηρίας τον απαγχόνισε επειδή ηγήθηκε του ειρηνικού κινήματος που στάθηκε εμπόδιο στα σχέδια της Shell.

Ο Γιώργος Αυγερόπουλος συναντά στους παραπόταμους της ζούγκλας του Δέλτα, τους αντάρτες του ΜEND, του «Κινήματος Για Την Απελευθέρωση του Δέλτα του Νίγηρα». Και για πρώτη φορά παγκοσμίως, η κάμερα καταγράφει εικόνες από τις περιπολίες με τα ταχύπλοα σκάφη τους και το βαρύ οπλισμό…

Οι Μέντ πρωτοεμφανίστηκαν θεαματικά. Μέσα σε έναν μήνα, επιτέθηκαν στις πιο σημαντικές εγκαταστάσεις της Shell μειώνοντας κατά 250.000 βαρέλια την ημέρα την παραγωγή της εταιρείας, που με την κοινοπραξία της καρπώνεται σχεδόν το 45% του πετρελαίου της Νιγηρίας. Το πρώτο εξάμηνο της δράσης τους, oι Μέντ έπιασαν ομήρους 29 ξένους εργαζόμενους στις πετρελαϊκές…

«Είμαστε οι MEND, πολεμάμε για τα δικαιώματά μας. Δεν φοβόμαστε κανένα, ούτε την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, ούτε το στρατό, ούτε τις εταιρείες πετρελαίου! Τους λέμε να έρθουν γρήγορα στην δική μας πλευρά, αλλιώς θα χτυπήσουμε όλες τις επιχειρήσεις που λειτουργούν εδώ», φωνάζουν οι αντάρτες κατά τη διάρκεια μιας ιδιόμορφης συνέντευξης, όπου οι ένοπλοι βρίσκονται σε μια βάρκα στη μέση του ποταμού και το συνεργείο του Εξάντα, απέναντί τους, σε μια άλλη.

Πρόκειται για νεαρούς που τις περισσότερες φορές οπλίστηκαν από τους τοπικούς κυβερνήτες, λίγο πριν από τις προηγούμενες εκλογές. Σκοπός τους τότε, ήταν να εκφοβίσουν τους πολίτες ώστε να αναγκαστούν να ψηφίσουν «το σωστό». Έπειτα, απογοητευμένοι από την κοροϊδία των τοπικών αρχόντων και την ανέχεια που μαστίζει τον τόπο τους, έστρεψαν τα όπλα τους ενάντια στις πετρελαϊκές και την Κεντρική Κυβέρνηση.

Τόσο η κυβερνώντες, όσο και οι σύμμαχοί τους Αμερικανοί που θεωρούν «ζωτικής σημασίας» τα αποθέματα πετρελαίου της περιοχής, κατατάσσουν συλλήβδην τους ένοπλους στον «άξονα του κακού», και δεν διστάζουν να προβάλλουν θεωρίες ακόμη και για σχέσεις των «τρομοκρατών» αυτών με ακραίες ισλαμιστικές ομάδες και το δίκτυο της Αλ Κάιντα.

Ο ίδιος ο πρόεδρος Μπους άλλωστε, επισκέφθηκε το 2003 για αυτό το λόγο τη Νιγηρία, ενώ την ίδια χρονιά, πετρελαϊκές εταιρείες, κυρίως αμερικανικές, προσέφεραν πάνω από 500 εκατομμύρια δολάρια για να εξερευνηθεί ο βυθός της περιοχής όπου εκβάλει ο ποταμός Νίγηρας. Ταυτόχρονα, ο αμερικανικός στρατός έσπευσε να ανακοινώσει πρόγραμμα βοήθειας στις δυνάμεις ασφάλειας, ενώ προγραμματίστηκε και η εγκατάσταση στρατιωτικής βάσης στην περιοχή, μετατρέποντάς την έτσι σε «νέο μέτωπο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας».