Άρωμα Μιας Άλλης Εποχής

• Σενάριο, Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος
• Οργάνωση θέματος & Επιτόπια Έρευνα: Άγγελος Αθανασόπουλος
• Διευθυντής Φωτογραφίας: Αλέξης Μπαρζός
• Οργάνωση & Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή
• Μοντάζ: Γιάννης Μπιλήρης, Άννα Πρόκου
• Πρωτότυπη Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης

«Πιστεύω ότι η σημερινή οικονομική κρίση ευνοεί την επιστροφή του φασισμού όπως ακριβώς έγινε και στην παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929. Στην Ιταλία έχουμε ήπιους φασίστες τύπου Μπερλουσκόνι. Μερικοί γύρω από τον Μπερλουσκόνι θα προτιμούσαν τον φασισμό αν είχαν να διαλέξουν ανάμεσα σε μια δημοκρατική επανάσταση και τον φασισμό. Ο Μπερλουσκόνι είναι τυχερός γιατί δεν κρίνεται για τις πράξεις του αλλά για το ότι είναι διασημότητα και γκλάμουρ. Όπου πηγαίνει οι μάζες τον ακολουθούν, όπως ακολουθούσαν και τον Μουσσολίνι.»

Τζιόρτζιο Μόκα, Μαχητής του αντιφασιστικού αγώνα κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο

Τις πρώτες μέρες του 2010 η Ιταλία συγκλονίστηκε για άλλη μια φορά, από ένα ακόμα περιστατικό ρατσιστικής βίας.

Στο Ροζάρνο της Καλαβρίας άγνωστοι πυροβόλησαν Αφρικανούς μετανάστες με αεροβόλα την ώρα που γυρνούσαν από την δουλειά τους. Η αφορμή ήταν ασήμαντη όπως περιγράφει ένας κάτοικος του Ροζάρνο: «Κάποιος μαύρος έκανε την ανάγκη του στον δρόμο και βγήκε μια κυρία στο μπαλκόνι και άρχισε να τον αποκαλεί ζώο, γουρούνι. Μετά βγήκε ο άντρας της και πυροβόλησε με το αεροβόλο τραυματίζοντάς τον στο χέρι.» Και αγανακτισμένος συμπλήρωσε: «Πάντα κάνουν τις ανάγκες τους στον δρόμο. Είναι απολίτιστοι».

Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι 3000 Αφρικανοί δουλοπάροικοι του Ροζάρνο εξεγέρθηκαν καθώς δεν ήταν η πρώτη φορά που δέχονταν τέτοιου είδους επίθεση. Το 2008 άγνωστοι είχαν πυροβολήσει με καραμπίνα δύο μετανάστες την ώρα που κοιμόνταν στέλνοντάς τους στο νοσοκομείο. Τότε οι μετανάστες έκαναν μια ειρηνική πορεία στο κέντρο της κωμόπολης των 15.000 κατοίκων ζητώντας να τους συμπεριφέρονται ανθρώπινα. Τώρα όμως έστησαν οδοφράγματα και έσπασαν ό,τι βρήκαν μπροστά τους, μέχρι να απομακρυνθούν από την αστυνομία.

Είναι οι Ιταλοί ρατσιστές; Σίγουρα όχι όλοι. Ωστόσο μια σημαντική μερίδα της κοινωνίας κυρίως από τα φτωχά λαϊκά στρώματα, έχουν «εκπαιδευτεί» εδώ και χρόνια από την μιντιακή αυτοκρατορία του Μπερλουσκόνι, να βλέπουν τον μετανάστη ως ανταγωνιστή, και ως εν δυνάμει εγκληματία.

Η Lega Nord και η Alleanza Nationale τα ακροδεξιά κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση Μπερλουσκόνι δεν έχασαν ευκαιρία να προωθήσουν την ξενοφοβική ατζέντα τους ταχύτατα καταθέτοντας και ψηφίζοντας μια σειρά δρακόντειων νόμων για την μετανάστευση και την ασφάλεια. «Αντί για έναν συγκεκριμένο αριθμό που μπορούμε κάθε χρόνο να απορροφούμε, έρχεται ένα πλήθος μεταναστών, που αφού δε βρίσκει δουλειά, οπωσδήποτε προσχωρεί στο έγκλημα. Και συχνά, στο οργανωμένο έγκλημα», διακήρυξε σε υψηλούς τόνους ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. «Δεν μπορούμε να δεχτούμε λοιπόν, όταν κυκλοφορούμε στις πόλεις μας, να νομίζουμε ότι βρισκόμαστε όχι σε μία ευρωπαϊκή αλλά σε μια αφρικανική πόλη! Αυτό δεν το δεχόμαστε!»

«Θέλετε να κάνετε την Ιταλία μια χώρα ρατσιστική ξενοφοβική και φασιστική» αντέτεινε η αντιπολίτευση, για να πάρει την απάντηση από τους εκπροσώπους της άκρας δεξιάς: «Εμείς προστατεύουμε την ασφάλεια όχι των πλούσιων, αλλά των φτωχών, που ψηφίζουν πλέον εμάς και όχι εσάς!»

Ο αντιμεταναστευτικός νόμος Μπόσι – Φίνι ποινικοποιεί την μετανάστευση και την παράνομη είσοδο στην χώρα. Προβλέπει ποινές φυλάκισης για όσους Ιταλούς βοηθούν ή απασχολούν παράνομους μετανάστες. Θέτει σε εφαρμογή επίσης την λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων από τα παιδιά των τσιγγάνων ενώ ιδρύει πολιτοφυλακές, εθελοντές δηλαδή που περιπολούν στις γειτονιές σε ομάδες «συνδράμοντας το έργο της αστυνομίας».

«Τι συμβαίνει;» ρωτάει μια κυρία καθώς βλέπει μια τέτοια ομάδα δέκα ατόμων με σκυλιά στα στενά της γειτονιάς της. «Κάνουμε περιπολίες για τους μετανάστες» της απαντά ο Μάριο Μποργκέτσιο, μέλος του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου για την ακροδεξιά Lega Nord, ο οποίος συνηθίζει να ηγείται των «ρόντε». «Καιρός ήταν!» λέει ανακουφισμένη η κυρία. «Ναι, θα κάνουμε αισθητή την παρουσία μας», επισημαίνει ο κ. Μποργκέτσιο και αρχίζει να φωνάζει σε ένα μετανάστη που κάθεται στο διπλανό πάρκο: «Φύγε από δω πρεζάκια! Αυτό το πάρκο είναι για αξιοπρεπείς πολίτες όχι για αλήτες!»

Οι τσιγγάνοι υφίστανται κανονικό πογκρόμ. Έφτανε μια φήμη ότι μια 14χρονη τσιγγάνα αποπειράθηκε να κλέψει το παιδί μιας Ιταλίδας και μέσα σε λίγες ώρες τέσσερις καταυλισμοί των Ρομά στα περίχωρα της Νάπολης, είχαν παραδοθεί στις φλόγες. Άγνωστοι με μηχανάκια πέταγαν μολότωφ, την ώρα που οι τσιγγάνοι έφευγαν για να σωθούν με την αστυνομία απλώς να κοιτάει.

Οι περισσότεροι, από τα 3,5 εκατομμύρια μεταναστών που βρίσκονται στην Ιταλία, δουλεύουν στα χωράφια και τις οικοδομές του Νότου. Στις περιοχές της Καμόρα και της Ντράγκεντα, των πανίσχυρων μαφιόζικων οργανώσεων, την δράση των οποίων εξέθεσε με το βιβλίο του Γόμμορα, ο δημοσιογράφος Ρομπέρτο Σαβιάνο. «Οι Ιταλοί δε βλέπουν τις δουλειές της Ντράνγκετα, ή της Καμόρα, ενώ οι δολοφονημένοι είναι πάρα πολλοί. Στην επαρχία μόνο τα τελευταία 30 χρόνια σκότωσαν 4.000 ανθρώπους. Μιλάμε για αριθμούς που μπορούν να συγκριθούν με αριθμούς της Λωρίδας της Γάζας…» λέει ο Σαβιάνο που ζει κάτω από μόνιμη αστυνομική προστασία και αλλάζει σπίτι συνέχεια καθώς έχει επικηρυχθεί από το οργανωμένο έγκλημα. «Σ’ αυτές τις περιοχές λοιπόν, οι μαφίες έφεραν πλήθη Αφρικανών. Για να δουλέψουν σαν τα ζώα. Αν δε δεχτούν μισθούς πείνας και ότι άλλο οι Μαφίες τους επιβάλλουν αντιμετωπίζουν τις συνέπειες».

Αυτό συνέβη στο Καστέλ Βολτούρνο το φθινόπωρο του 2008. Εκτελεστές της Καμόρα θέρισαν με οπλοπολυβόλα όσους Αφρικανούς βρίσκονταν έξω από ένα ραφείο. Το Καστέλ Βολτούρνο είναι διάσημο για την διακίνηση ναρκωτικών το οποίο ελέγχει η Νιγηριανή Μαφία. Ωστόσο κανένας από τους 8 νεκρούς δεν είχε σχέση, ούτε με το εμπόριο ναρκωτικών ούτε με την Νιγηρία. Ήταν ένα σαφές μήνυμα προς όλη την αφρικανική κοινότητα της περιοχής, κάτι που έκανε τους μετανάστες να ξεσηκωθούν. «Είναι οι μοναδικοί που μπορούν ακόμα και αντιδρούν», λέει ο Ρομπέρτο Σαβιάνο. «Είναι η ελπίδα της Ιταλίας. Γιατί σήμερα ομερτά δεν είναι να ξέρεις και να σιωπάς. Είναι να μη θες να ξέρεις, να μην ενημερώνεσαι, να έχεις τα μάτια σου κλειστά.»